تابلو بانك خازني چيست؟
يكي از پركاربردترين تجهيزات صنعتي در بين انواع تابلو برق صنعتي، تابلو بانك خازني است. تابلو بانك خازني به دليل كنترل توان راكتيو مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بخش عمده بارها در صنعت، خاصيت سلفي دارند. خاصيت سلفي در الكتروموتورها، ترانس‌ها، كوره‌هاي القايي و لامپ‌هاي گازي موجب ايجاد توان راكتيو در مدار مي‌شود. راكتيو ويژگي‌است كه توسط موتور مصرف نمي‌شود؛ يعني توان راكتيو فقط از شبكه گرفته مي‌شود و به آن بازگردانده مي‌شود. بر اثر رفت و برگشت راكتيو، تبادلات جرياني ايجاد مي‌شود كه در نهايت به سيم‌ها آسيب وارد مي‌كند.
تابلو بانك خازني، اين خاصيت را كنترل كرده و از آسيب رسيدن به سيم‌ها جلوگيري مي‌كند. در صورتي كه قصد داريد در مورد تابلو بانك خازني، اين وسيله پركاربرد، اطلاعات بيشتري را به دست بياوريد و با ويژگي‌هاي آن بيشتر آشنا شويد بهتر است با ما همراه باشيد.
مفهوم تابلو بانك خازني
در حال حاضر با توجه به پيشرفت تكنولوژي، استفاده از موتورهاي القايي، ترانس‌ها، چوك‌ها و سيم‌پيچ‌ها در صنعت افزايش پيدا كرده است. توان مصرفي سيم‌پيچ‌ها به دو حالت اكتيو و راكتيو تقسيم مي‌شود. به منظور جبران توان راكتيو در تابلو برق بانك خازني از خازن‌ها استفاده مي‌شود. تابلو بانك خازن كار ورود توان راكتيو به مدار را انجام مي‌دهد كه اين موضوع موجب كاهش هزينه‌هاي برق مي‌شود. در نتيجه، كاهش هزينه‌هاي برق وارده به شبكه برق نيز كاهش مي‌يابد. در واقع مي‌توان گفت تابلوهاي بانك خازني از جمله تابلوهاي متداولي هستند كه به منظور اصلاح ضريب توان شبكه استفاده مي‌شوند. تابلو بانك‌هاي خازني انواع مختلفي دارند و از نظر مكانيزم جبران‌سازي به دسته‌هاي مختلفي تقسيم مي‌شوند كه به صورت زير تعريف مي‌شوند:
بانك خازني اتوماتيك
بانك خازني ثابت
مفهوم خازن و ويژگي‌هاي آن
احتمالاً با خازن آشنا هستيد. خازن يك وسيله الكتريكي است كه از دو صفحه موازي به يك فاصله مشخص تشكيل شده است. فضاي بين اين دو صفحه موازي معمولاً با يك عايق يا هوا پر مي‌شود. خازن‌ها وظيفه ذخيره انرژي در مدار را دارند كه در زمان مورد نياز، انرژي را در اختيار ما قرار مي‌دهد. از جمله ويژگي‌هاي يك خازن ايده آل مي‌توان به توان كار در ولتاژ شبكه سراسري، قابليت تحمل زياد در جريان و توان، قابليت تحمل حرارت زياد و عايق بودن در دماهاي خيلي پايين و خيلي بالا اشاره كرد.
توان راكتيو چيست؟
تواني كه بين منبع انتقال و خازن‌ها يا سلف منتقل مي‌شود، توان راكتيو ناميده مي‌شود. برقي كه در لامپ‌ها، مصرف‌كننده‌ها، مركزهاي صنعتي و … وجود دارد، در زيرساخت‌هاي نصب كابل‌ها و لوله يا تجهيزات، بار اضافه به وجود مي‌آورد كه به اين بار اضافه، توان راكتيو گفته مي‌شود. در واقع اين انرژي يا بار اضافي هيچ كاري را انجام نمي‌دهد و تنها بين منابع به صورت پيوسته منتقل مي‌شود.
تابلو بانك خازني در كجا مورد استفاده قرار مي‌گيرد؟
تابلو بانك‌هاي خازن معمولاً به منظور اصلاح ضريب قدرت در سيستم، كاهش افت ولتاژ و گرفتن توان راكتيو در سيستم و … مورد استفاده قرار مي‌گيرند. تابلوهاي خازني در صورتي كه در مدارهاي الكتريكي مورد استفاده قرار بگيرند، هزينه‌هاي تأمين برق مجتمع‌هاي صنعتي و ساختمان‌ها را تا حدود ۵۰ درصد كاهش مي‌دهند كه از جمله مهم‌ترين كاربردهاي آن‌ها است.
مزيت‌هاي استفاده از بانك خازني در مدار چيست؟
بانك خازن به عنوان قطعه‌اي كه در تمامي مدارهاي الكتريكي كاربرد دارد، مزاياي فراواني دارد. استفاده از اين وسيله موجب كاهش توان راكتيو در مدار مي‌شود. بانك خازني، ضريب توان شبكه را بالا مي‌برد و آن را به مقدار يك نزديك مي‌كند. اين وسيله موجب كاهش خرابي در سيستم و افزايش بازدهي آن مي‌گردد و همان‌گونه كه گفته شد، هزينه‌هاي مصرف برق را تا حدود ۵۰ درصد كاهش مي‌دهد. نكته مثبت ديگر استفاده از بانك خازني، كم كردن اثر سلفي در مدار و مؤلفه پس فاز جريان است.
انواع تابلو بانك خازني در صنعت كدامند؟
تابلو بانكي خازني به صورت روغني (Oil capacitor)، خشك (Dry capacitor)، گازي (Gas Filles capacitor) و سراميكي (Ceramic capacitor) در صنعت وجود دارند كه بسته به نوع و شرايط پروژه مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
مهم‌ترين تجهيزات تابلو بانك خازني كدامند؟
تابلو بانك خازني از تجهيزاتي چون كنتاكتور خازني و رگولاتور خازني و كليد اصلي و ترانس و خازن و فيوز تشكيل شده است.
نكات مهم در نگهداري تابلو بانك خازني
نكته اول
پس از جدا كردن بانك خازن از منبع توان بهتر است حداقل پنج دقيقه صبر كنيد، تا مقاومت‌هاي دشارژ، خازن را تخليه كنند. به منظور اينكه از وجود انرژي ذخيره شده در خازن مطمئن شويد بايد پس از زمين كردن خازن و قبل از اينكه به خازن‌ها دست بزنيد تمامي واحدهاي خازن اتصال كوتاه زمين گردند.
نكته دوم
در زمان نشتي خازن، از دست زدن به مايع نشت يافته و يا تماس آن با چشم‌ها جدا جلوگيري كنيد. توجه كنيد كه دفع اين مايع به بيرون بايد طبق قوانين محيط زيستي انجام گيرد تا به طبيعت آسيبي وارد نكند.
نكته سوم
خازن‌ها را بايد به دقت جابه‌جا كنيد؛ زيرا با توجه به توليد گاز و گرماي زياد، فشار داخلي بالايي دارند و احتمال بروز جرقه وجود دارد. بنابراين نكات ايمني در اين باره رعايت شود تا خازن‌هاي باد كرده، موجب جرقه‌هاي احتمالي و خسارت نشوند.
نكته چهارم
به منظور جلوگيري از خسارت بهتر است بازرسي پست‌هاي فرعي و بانك‌هاي خازن توزيع و اندازه‌گيري‌هاي الكتريكي مطابق با شرايط منطقه و عوامل محيطي مشخص شوند. بازرسي‌ها و نگهداري‌هاي دوره‌اي بايد متناسب با كنترلي كه براي روشن و خاموش كردن خازن‌ها استفاده مي‌شود، تعيين شوند.
چگونه مقدار مناسب بانك خازني را تعيين كنيم؟
روش‌هاي مختلفي به منظور تعيين مقدار مناسب بانك خازني وجود دارد كه براي جبران راكتيو سيستم استفاده مي‌شوند. از بين اين روش‌ها مي‌توان به ۴ روش زير اشاره كرد:
جهت عيب يابي و بررسي تمام بخش‌هاي شبكه با بهره‌گيري از تجهيزات اندازه‌گيري شبكه يا ابزارهاي كنترلي مناسب مي‌توان توان راكتيو را اندازه‌گيري كرد.
مي‌توان تجهيزات و دستگاه‌هايي را كه در آينده به شبكه اضافه خواهند شد، محاسبه نمود.
طبق نوع اشتراك مي‌توان فيش برق را تحليل و بررسي كرد.
از اطلاعاتي كه روي تجهيزات يا دفترچه محصول ثبت شده‌اند، مي‌توان به منظور تعيين توان اكتيو استفاده كرد و از اين طريق براي جبران توان راكتيو به تجهيزات راكتيودار و لوازم موتوري و الكتروموتورها و ترانسفورمرها اقدام كرد.
مهم‌ترين اجزاء تشكيل‌دهنده بانك خازني كدامند؟
هارمونيك
رگولاتور
خازن سه فاز
تابلو برق
كليد ورودي
كنتاكتور خازني
كليد فيوز
خازن‌هاي مناسب براي تابلو برق بانك خازن چه ويژگي‌هايي بايد داشته باشد؟
خازني كه براي تابلو برق بانك خازني استفاده مي‌شود، بايد جريان‌هاي اوليه دريافتي به هنگام اتصال به شبكه برق را تحمل كند.
خازن بايد قابليت تحمل دماهاي خيلي پايين يا خيلي بالا را داشته باشد.
خازن‌ها بايد قابليت تبادل متناوب و زياد جريان بين سلف و خود را داشته باشند.
چنين خازن‌هايي بايد بتوانند ولتاژ شبكه برق را حتي در شبكه‌هاي فشار ضعيف با ولتاژ ۳۰۸ تحمل كنند.
موارد استفاده از بانك خازني
تابلو بانك خازني در صنعت‌هاي مختلفي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. تابلو بانك خازني در پست فشار قوي، در ظرفيت‌ها و ولتاژهاي متفاوت طراحي شده و قابل استفاده است. جبران‌كننده‌هايي كه در منازل كاربرد دارند نيز در مقايسه با بانك‌هاي خازني پست برق فشار قوي، ابعاد كمتري دارند. بانك‌هاي خازني مي‌توانند براي حل مسائلي چون افزايش جريان، افزايش مقطع كابل‌ها و سيم‌ها كارايي داشته باشند؛ زيرا بخش اعظم انرژي موجود در صنعت به شكل موتوري است كه اين موضوع موجب به وجود آمدن چنين مسائلي مي‌شود.
همچنين استفاده از بانك‌هاي خازني در تابلو برق ساختماني، راه حل مناسبي جهت كاهش مصرف توان راكتيو و انرژي در تجهيزاتي مانند موتورها، سيم‌پيچ‌ها و ترانس‌ها است كه در مصرف‌كننده‌هايي مانند آسانسورها پروژكتورها استفاده مي‌شوند. از ديگر كاربرد تابلوهاي بانك خازني در صنعت مي‌توان به بهبود ضريب توان اشاره كرد. قابليت تنظيم و ثابت نگه داشتن ولتاژ در تابلوهاي بانك خازني موجب جلوگيري از بروز مشكلات و آسيب رسيدن به دستگاه‌ها و تجهيزات صنعتي مي‌شود.
سيم كشي صحيح در تابلو بانك خازني
همانطور كه مي‌دانيد، سيم كشي تجهيزات برقي يكي از حساس‌ترين نكاتي است كه در كارايي آن‌ها تأثير مستقيم دارد. از اين رو داشتن اطلاعات دقيق در مورد سيم كشي تابلو بانك خازني اهميت مي‌يابد. به طور كلي روش تابلو بانك خازني يكي از انواع روش‌هاي سيم كشي در ساختمان است. در تابلو برق‌هاي بانك خازني يك روش مناسب براي جعبه تقسيم‌هاي پراكنده به ويژه در ساختمان‌هاي قديمي است.
در سيم كشي اين تابلوها، سيم كشي پريزهاي برق، سيم كشي روشنايي‌ها و جريان ضعيف برق به صورت كاملاً جدا از يكديگر انجام مي‌شوند. در اين روش از سيم كشي زماني كه يك مسير دچار اتصال و يا خطاي مي‌شود، مسيرهاي ديگر را درگير نمي‌كند و موجب قطع برق كل ساختمان نمي‌شود. در مورد محل مناسب براي نصب تابلو بانك خازني مي‌توان ورودي ساختمان‌ها و آشپزخانه‌ها را پيشنهاد داد.
نكته پاياني
يكي از تجهيزات پركاربرد در صنعت برق، تابلو بانك خازني است. اين تجهيز كه به صورت روغني، خشك، سراميكي و گازي در صنعت يافت مي‌شود، براي كاهش افت ولتاژ، اصلاح ضريب قدرت و … كاربرد دارد. در اين مطلب سعي شد به تابلو بانك خازني و ويژگي‌هاي بارز آن اشاره شود تا كاربران گرامي بتوانند با آگاهي بيشتري در مورد تهيه و نگهداري اين تجهيزات اقدام نمايند.
برچسب:
